۱. آغاز اسلام – مکه و مدینه (قرن ۷ میلادی)
حضرت محمد (ص) در سال ۶۱۰ میلادی در مکه به پیامبری مبعوث شد.
او پیروان اندکی در مکه داشت و بهدلیل فشار و آزار مشرکان، در سال ۶۲۲ میلادی به مدینه هجرت کرد (آغاز تقویم هجری).
طی ۱۰ سال، اسلام در عربستان گسترش یافت و مکه در سال ۸ هجری بدون خونریزی فتح شد.
---
۲. خلافت راشدین (۴۰ سال پس از پیامبر)
پس از رحلت پیامبر، ۴ خلیفه (ابوبکر، عمر، عثمان، علی) حکومت را بر عهده گرفتند.
در این دوره، اسلام به سرعت به عراق، ایران، شام، مصر و شمال آفریقا رسید.
خلافت علی (ع) با فتنههای داخلی روبهرو شد و پس از او امویان قدرت را گرفتند.
---
۳. دوران خلافتهای بزرگ (اموی، عباسی، عثمانی)
امویان (دمشق – ۶۶۱ تا ۷۵۰ میلادی)
فتحهای نظامی گسترده؛ از هند تا اسپانیا
اما تبعیض نژادی و سیاسی باعث نارضایتی شد.
عباسیان (بغداد – ۷۵۰ تا ۱۲۵۸ میلادی)
عصر طلایی تمدن اسلامی: رشد علم، فلسفه، پزشکی، نجوم
بغداد مرکز دانش و ترجمه متون یونانی، ایرانی و هندی شد.
عثمانیان (۱۴۵۳ تا ۱۹۲۴ میلادی)
پس از سقوط بغداد، قدرت به ترکهای عثمانی رسید.
در قرن ۱۵ میلادی، قسطنطنیه (استانبول) فتح شد و خلافت عثمانی شکل گرفت.
عثمانیها حدود ۶ قرن بزرگترین قدرت مسلمانان بودند.
---
۴. درگیریهای مذهبی درون اسلام
اختلاف بین شیعه و سنی، از خلافت علی (ع) آغاز شد.
با گذر زمان، مذاهب فقهی، کلامی و عرفانی گوناگونی پدید آمدند.
علیرغم اختلافها، تمدن اسلامی مشترکات زیادی حفظ کرد.
---
۵. دوران استعمار و افول (قرن ۱۸ تا ۲۰)
کشورهای مسلمان یکییکی توسط انگلیس، فرانسه و دیگر استعمارگران اشغال شدند.
نظام خلافت عثمانی در سال ۱۹۲۴ میلادی رسماً پایان یافت.
ملتهای مسلمان در برابر استعمار، قیامها و نهضتهایی بهراه انداختند.
---
۶. دوران معاصر – بیداری و چالشها
کشورهای اسلامی پس از جنگ جهانی دوم استقلال یافتند.
اما با بحرانهای سیاسی، اقتصادی، و تضادهای درونی روبهرو شدند.
مسائل مهم امروز مسلمانان:
فلسطین
افراطگرایی و تروریسم
اسلامهراسی
توسعهنیافتگی
---
۷. جمعیت امروز مسلمانان
امروز بیش از ۲ میلیارد مسلمان در سراسر جهان زندگی میکنند.
بزرگترین کشورهای مسلمان: اندونزی، پاکستان، هند، بنگلادش، مصر، ترکیه، ایران.